Krótko o integracji sensorycznej
Integracja sensoryczna to proces, w którym następuje organizacja dostarczanych do naszego mózgu wrażeń sensorycznych tak, aby mogły być wykorzystane w celowym działaniu, czyli w reakcjach adaptacyjnych, służących do wykonania określonej czynności, przyjęcia odpowiedniej pozycji ciała itp.
Jeśli występują zaburzenia w odbiorze i integrowaniu bodźców
zmysłowych to będą pojawiać się dysfunkcje w rozwoju poznawczym, motorycznym oraz zachowaniu dziecka.
Dlatego celem terapii SI (od angielskiego sensory integration) jest poprawa jakości przesyłania i organizacji informacji sensorycznej, tj. tego co jest odbierane przez różne zmysły naszego organizmu. Głównym zadaniem jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych:
- przedsionkowych (związanych ze zmysłem równowagi),
- proprioceptywnych (związanych ze zmysłem czucia głębokiego),
- i dotykowych
w taki sposób, aby dziecko odpowiadało reakcją poprawiającą integrację tych bodźców.
Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej
Nie u wszystkich dzieci przyczyną problemów w nauce, rozwoju lub zachowania jest zaburzona integracja sensoryczna. Są jednak wyraźne czynniki wskazujące na dysfunkcje integracji sensorycznej.
Poniżej przedstawione są najważniejsze z nich:
1. Nadmierna wrażliwość na bodźce dotykowe, wzrokowe, słuchowe oraz ruch.
Nadwrażliwość może się objawiać takimi zaburzeniami zachowania jak: rozdrażnienie, wycofywanie się w wyniku dotknięcia, unikanie określonych rodzajów ubrań lub jedzenia, rozpraszalność lub lęk podczas zwykłych zabaw ruchowych np. na placu zabaw.
2. Zbyt mała wrażliwość/reaktywność na stymulację sensoryczną. W przeciwieństwie do dziecka z nadwrażliwością, dziecko ze zbyt słabą reaktywnością może poszukiwać intensywnych wrażeń sensorycznych takich jak celowe uderzanie ciałem o przedmioty lub intensywne kręcenie się wokół własnej osi. Dziecko może ignorować ból czy być nieświadome zmian pozycji ciała. Zachowania niektórych dzieci zmieniają się drastycznie od nadwrażliwości do zbyt słabej reaktywności /podwrażliwości/.
3. Zbyt wysoki lub niski poziom aktywności ruchowej.
Dziecko może być ciągle w ruchu lub wolno się uaktywniać i męczyć się szybko. U niektórych dzieci poziom aktywności może się zmieniać od jednego ekstremum do drugiego.
4.Trudności z koncentracją, impulsywność.
Dziecko jest nadmiernie pobudzone i ma skłonność do rozproszenia uwagi. Często nie jest w stanie skupić się na zadaniu, nie jest wytrwałe, nie lubi się wysilać. W rezultacie wyniki jego pracy mogą być gorsze niż jego możliwości, często bardzo wysokie. Może to przyczyniać się m.in. do niepowodzeń szkolnych.
5.Problemy z koordynacją.
Problemy te mogą dotyczyć umiejętności z zakresu dużej lub małej motoryki. Niektóre dzieci będą miały słabą równowagę, inne natomiast będą miały olbrzymie trudności z nauczeniem się nowej czynności wymagającej koordynacji ruchowej.
6.Opóźnienie rozwoju mowy, rozwoju ruchowego oraz trudności w nauce.
Objawy te mogą być widoczne w wieku przedszkolnym razem z innymi objawami dysfunkcji integracji sensorycznej. U niektórych dzieci w wieku szkolnym mogą występować problemy w nauce mimo normalnego poziomu inteligencji.
7. Słaba organizacja zachowania.
Dziecko może być impulsywne lub może łatwo się rozpraszać i okazywać brak planowania przed wykonaniem jakiegoś zadania. Niektóre dzieci mogą mieć problemy z przystosowaniem się do nowej sytuacji. Inne mogą reagować agresywnie, wycofywać się lub być sfrustrowane kiedy poniosą porażkę.
8. Niskie poczucie własnej wartości.
Czasami dziecko, które ma wspomniane problemy nie czuje się dobrze. Mądre dziecko z tymi problemami może wiedzieć, że niektóre rzeczy jest mu trudniej wykonać niż innym dzieciom, ale może nie wiedzieć dlaczego. Takie dziecko może być odbierane jako leniwe, znudzone, bez motywacji. Niektóre dzieci same znajdują sposoby na uniknięcie trudnych i krępujących/kłopotliwych zadań. W takiej sytuacji dziecko może być odbierane jako uparte i sprawiające kłopoty. Nie znając przyczyny takiego zachowania rodzice i dzieci mogą się obwiniać. Sytuacja taka sprzyja rozwojowi napięcia w rodzinie, niskiemu poczuciu wartości oraz poczuciu bezsilności.
Dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej prezentuje więcej niż jedno z powyższych objawów. Jeśli podejrzewacie Państwo, że wasze dziecko pasuje do tego obrazu, to powinno ono być poddane badaniu przez wykwalifikowanego terapeutę integracji sensorycznej.
ćwiczenia SI – 1.06.2020
SI – ćwiczenia 7.05 – masażyki
Violet F. Maas
„Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do Teorii Integracji Sensorycznej”
(podręcznik dla rodziców i nauczycieli)
Sally Goddard
„Harmonijny rozwój dziecka” i „Odruchy, uczenie i zachowanie – klucz do umysłu dziecka.”
Uwagi ogólne nt. ćwiczeń Si wykonywanych w domu przez rodzica
Należy mieć na uwadze, że do terapii integracji sensorycznej niezbędny jest specjalistyczny sprzęt, m.in. podwieszany / bujany / ruchomy a stymulacja ruchowa w SI jest bazą większości działań terapeutycznych.
Z oczywistych powodów w domu nie posiadacie państwo takiego sprzętu dlatego nie jest możliwe wykonywanie pełnych aktywności z zakresu integracji sensorycznej w domu.
Wszystkie aktywności i ćwiczenia prosimy wykonywać bardzo ostrożnie, z małą intensywnością oraz zaczynając tylko od kilku powtórzeń.
Jednocześnie prosimy obserwować:
- jak dziecko reaguje
- jak zachowuje się po stymulacji
- czy jest wyciszone czy pobudzone
Zwracamy też uwagę na efekty odroczone w czasie, tj. nie te, które obserwujemy natychmiast po zastosowaniu danych bodźców ale tych w dłuższej perspektywie czasowej (np. kilka godzin później, wieczorem)
Gdy zaobserwujemy zbytnie pobudzenie – natychmiast zaprzestajemy danej stymulacji.
Nowe wrażenia sensoryczne mogą wpływać na sen, jedzenie, oddawanie moczu i stolca oraz powodować dezorganizację zachowania.
Najrozsądniejsza zasadą, którą można się kierować, jest to aby nie próbować niczego, co wykracza poza zakres naturalnej zabawy. Wszystkie zabawy sensoryczne wykonujemy tylko przy pełnej akceptacji dziecka. Dobrze też jest, kiedy proponowane aktywności sensoryczne były wplecione w naturalny rytm pracy i zabawy dziecka.
W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, prosimy skontaktować się z terapeutką SI.